Portos, Adif e Firrete

Foto: A Opinión

O presidente de Portos de Galiza pasou por Pontedeume. E como bo político, é dicir, como experto en eludir a raíz dos problemas, anuncia que solicitarán de novo permiso a Adif para continuar coas obras do Firrete. O que debería explicar este señor é por que o organismo público que representa tivo o atrevemento de comezar unhas obras para as que non tiña permiso. Cando as mesmas institucións do estado incumpren a normativa que elas mesmas lexislan e de obrigado cumprimento para todos os cidadáns, estase a normalizar o caos, a corrupción e o todo vale.

Este comportamento de Portos de Galiza debe servirnos para estar á espreita para cando comecen as obras do aparcadoiro subterráneo baixo o campo de deportes do IES Fraga do Eume. Non sería extraño que se esquecese de solicitar os oportunos permisos a Patrimonio ou Medio Ambiente.

(Máis información na páxina de Fusquenlla)

A menos poboación máis vivendas

Segundo o INE as previsións demográficas para os vindeiros 10 anos son pésimas. Galiza perderá máis de 113.000 habitantes na próxima década. E a comarca que, en termos absolutos, perderá máis poboación será a de Ferrol-Eume-Ortegal, con 11.978 habitantes menos en 2021.

Os redactores do PXOM non se enteiran, ou non queren enteirarse, das previsións estatísticas sobre o censo demográfico e ignoran a estreita relación entre número de vivendas e habitantes dun concello. Apostaban, xunto co Concello, no borrador aprobado inicialmente por incrementar o chan urbanizábel. Na súa ignorancia, pensan que se ben un incremento de poboación implica un incremento de vivendas, tamén este efecto dase á inversa. Para eles a maior número de vivendas, maior poboación.

Por certo, seguimos sen saber nada sobre o futuro PXOM.

Quen son os mercados?

Unha lección maxistral de Vicenç Navarro catedrático de Políticas Públicas da Universitat Pompeu Fabra. Unha ollada atenta a este artigo para entender a verdadeira natureza da crise que padecemos. (Ilustración de Mikel Jaso)

Cando o Goberno Zapatero afirmaba que tiña que levar a cabo as políticas de redución de dereitos laborais (como debilitar os convenios colectivos) e sociais (como alargar a idade de xubilación, conxelar as pensións ou recortar o gasto público social) como consecuencia da presión dos mercados financeiros, estaba, en realidade, intentando externalizar a responsabilidade de desenvolver unhas políticas altamente impopulares. Algo semellante ocorrerá agora co Goberno Rajoy. En ambos os casos, os executivos dinnos que non son eles senón os de fóra, é dicir, os mercados, os que mandan mentres que os gobernos non teñen outra alternativa que desenvolver tales políticas.

Coa axuda dos maiores medios de información e persuasión do país, os gobernos intentan presentar tales políticas como determinadas por forzas exteriores sobre as cales teñen poquísima capacidade de influencia. O gran argumento, que xustifica tales políticas, é que son necesarias para "dar confianza a tales axentes externos: os mercados financeiros". Noutras palabras, hai que reducir o déficit e a débeda pública, e hai que reducir os salarios e debilitar aos sindicatos a fin de acougar aos mercados para que estes presten o seu diñeiro ao Estado español, permitíndolle con iso poder pagar os seus gastos. O problema con este esquema político-intelectual é que cada un dos postulados sobre os que se basea é erróneo, é dicir, os datos empíricos non o sustentan. Veámoslos.
En primeiro lugar, non son os mercados financeiros, senón principalmente os bancos, as compañías de seguros e os fondos especulativos españois (o eixo do que se chamaba antes a burguesía financeira, termo abandonado na linguaxe política-mediático actual por consideralo "anticuado") os que posúen case a metade da débeda pública española. A maioría da outra metade posúena bancos, compañías de seguros e fondos especulativos europeos, gran número deles relacionados cos mesmos fondos españois. Só unha mínima parte posúena entidades financeiras estranxeiras (é dicir, de fóra da Unión Europea).

Os "mercados financeiros" son, pois, basicamente as nosas institucións financeiras (españolas e europeas). Utilizo o termo "nosas" para indicar a súa identificación político territorial, pois de nosos "no sentido de posesión por parte da maioría da poboación" teñen pouco. Están controlados por un número pequeñísimo de persoas (os xerentes, gobernadores e accionistas), menos do 0,1% da poboación, que se benefician enormemente de que o Estado español teña que pagar ata un 7% de interese para conseguir diñeiro prestado dos bancos aos cales o Estado debe pagar, diñeiro que procede dos recortes de gasto público en pensións, sanidade, educación, escolas de infancia, servizos domiciliarios ás persoas con dependencia, entre outros. As clases populares de España, que son as máis afectadas por estes recortes, teñen que apertarse o cinto para que o Estado poida pagar á nosa burguesía financeira, á cal, por certo, o noso Estado foi reducindo os seus impostos e axudándoa, prestándolles millóns e millóns de euros para que non colapsasen o sistema financeiro como resultado das súas prácticas especulativas (e moi en particular no sector inmobiliario) ao estalar a burbulla do ladrillo que eles crearon.

Pero, por se non fose pouco, tal burguesía financeira, tanto española como europea, recibiu unha enorme cantidade de diñeiro do Banco Central Europeo (BCE), que é unha institución pública (os seus dirixentes son nomeados polos estados da Eurozona, incluído o Goberno español), que está na práctica controlado polas nosas (españolas e europeas) institucións financeiras. O BCE imprime millóns e millóns de euros e dáos (bo, dar, dar, é un dicir, aínda que os intereses son ridículamente baixos) aos bancos, os cales, con este diñeiro, especulan e compran débeda pública a uns intereses desorbitados.

O segundo suposto erróneo é asumir que non hai outra alternativa á dependencia que os estados teñen da banca privada. Iso non é certo. O Estado pode xerar recursos a base de, por exemplo, incrementar, en lugar de baixar, os impostos á banca, ás rendas do capital e ás rendas superiores. E o BCE, en lugar de dar diñeiro á banca, poderíallo dar aos estados para comprar a súa débeda pública aos mesmos intereses que llos dá á banca. Pero non o fai, co cal o Estado ten que pedir prestado á banca. Un círculo virtuoso para a banca e desastroso para os estados. Pero as cousas empeoraron aínda máis porque cando por fin o BCE comezou a enviar diñeiro aos estados comprando a súa débeda pública, o BCE (que é o lobby da banca) impuxo unhas condicións draconianas, que se resumen nun ataque frontal ás clases populares e ao seu Estado do benestar.

Non son, pois, os mercados financeiros, senón a nosa burguesía financeira, aliada coa burguesía financeira europea, quen está controlando as nosas institucións públicas, as mesmas que nos din que non hai alternativas. E para o máximo abuso, os nosos representantes políticos na súa última reunión en Bruxelas, queren agora asegurar aos bancos (para darlles, ata, máis confianza) que estes nunca, repito, nunca, perderán diñeiro. É dicir, que os estados deberanlles pagar sempre o diñeiro que supostamente lles deben. E todo iso preséntase co argumento de que non hai alternativas.
Pero si que hai alternativas. Os estados poden controlar aos bancos, en lugar de ser ao revés, establecendo, por exemplo, bancos públicos. E poden cambiar ao BCE póndoo ao servizo da poboación e da economía produtiva, e non ao servizo da banca. Que non o fagan débese, non ao poder dos mercados, senón á excesiva influencia política e mediática das nosas burguesías financeiras.

Presente e futuro do río Eume

Río Eume/Foto Cabalar

A aparición de augas turbias no Eume desatou unha fundada alarma na comarca. Razóns non faltan. Cando a administración pública debería velar pola calidade das augas do Eume, resulta que o que fai é encumbrar aos responsabeis da desfeita que anegou de non se sabe que extrañas substancias todo o río ata a desembocadura na ría de Ares. Para a Consellaría de Medio Ambiente o problema non pode achacarse a unha vertedura senón que sería produto das chuvias dos últimos días. 

Todo indica que este enturbiamento do Eume pode ter a súa orixe nun remexido dos lodos que se atopan baixo o encoro e que Endesa pretende retirar - máis de 1.350 metros cúbicos de sedimentos que se atopan depositados nas inmediacións dos desaugadoiros-  e recolocar de novo noutro lugar do río. Esta medida, que a mesma empresa admite problemática pola posíbel contaminación que afectaría ao marisqueo, ás Fragas e ao sector turístico de Pontedeume, debe ser rexeitada sen máis pola Xunta de Galiza. 

Pero non debemos ser optimistas en canto ao papel que o goberno galego xogue na defensa do Eume e da comarca. Lembremos que o Plan do Litoral admite que As Pontes poida ser o enclave futuro da celulosa que vai ser erradicada de Pontevedra. No capítulo de análise Dafo (Debilidades, Ameazas, Fortezas e Oportunidades) apóstase por retirar as industrias pesadas do litoral e "atraelas a comarcas do interior, o que afectaría positivamente ás comarcas do litoral, como unha posible situación da industria celulosa nas Pontes, comarca económica do Eume".

Unha privatización que cheira a lixo

O goberno local de Pontedeume, amaparándose na maioría absoluta adquirida nas últimas eleccións, vai privatizar a recollida do lixo. O argumento dos populares é que se trata dun servizo deficitario que o Concello non pode asumir. Baixo esta falacia agóchase un interese que xa é a marca ca casa do Partido Popular: a privatización de canto servizo público poida ser rentábel a empresas do ramo.

E non é esaxerado tachar de falacia as razóns do goberno. Primeiro, un servizo público pode ser deficitario e non por iso debe suprimirse. É sabido que o estado debe asegurar aos cidadáns unha serie de prestacións básicas que conforman un estado social igualitario e xusto. A educación, sanidade, depuración de augas, recollida de lixo...deben estar garantidos independentemente do seu custo económico.

Precisamente este é a causa da privatización anunciada polo alcalde de Pontedeume. Pero se 700.000 euros -gasto estimado do servizo de recollida-  é unha cantidade que o Concello non pode asumir, hai que preguntarse como unha empresa pivada fai facer ese mesmo traballo por unha cantidade inferior. A explicación é ben sinxela: o que vai ser deficitaria é a prestación do servizo. 

Unha medida como a anunciada suporá acrecer aínda máis o grave problema da suciedade que asolaga as rúas e parroquias de Pontedefume. Por non falar da situción laboral dos traballadortes do Concello que hoxe ven menoscabados os seus intereses e reputación por mor da mala xestión dos responsabeis políticos eumeses.

Hai límites para a mentira?

Para o Concello de Pontedeume, non

Agosto-2011: O alcalde, Gabriel Torrente, asegura que o Concello dispón "por fin" de todos os informes sectoriais, documentación que considera imprescindible para iniciar a revisión das 591 reclamacións que os veciños da vila presentaron ao documento urbanístico, aprobado de forma inicial a finais de 2009.

Outubro 2011: "Estamos á espera do informe do Plan de Ordenación do Litoral", conta Gabriel Torrente sobre o estado do proxecto de ordenación"

Onte: O goberno  local está pendente do do ditame final de Fomento para inciar a resolución do PXOM. O Ministerio de Fomento emitíu un informe negativo ao borrador do Plan Xeral de Ordenación Municipal remitido polo Concello de Pontedeume.

Como se pode contradicir un goberno coa facilidade que este o fai é un misterio difícil de explicar pero ao que o executivo eumés xa nos ten acostumados. Unha persistencia que raia coa burla á cidadanía.

É sabido que o PXOM sempre foi un prato amargo para os alcaldes de Pontedeume. As ansias de construción dos promotores foron un elemento máis de presión sobre o executivo e este amosouse receptivo ata o extremo de tolerar a especulación urbanística. O freo que nalgún intre puxo a Xunta de Galiza aos despropósitos do PXOM levaron aos alcaldes eumeses a postergar a tramitación do plan en espera de tempos mellores, tempos de permisividade, de destrución e de lucrativa especulación. 

Mais Pontedeume non pode agardar indefinidamente por un plan que ordene o seu territorio, que sente as bases para o seu desenvolvemento económico e protexa a súa riqueza patrimonial. Todos os partidos políticos con representación no concello son responsabeis, por acción ou omisión, do baleiro lexislativo que afecta ao urbanismo. E os cidadáns demándalles un compromiso hoxe inexistente.

As prioridades do goberno local

Estes días son dúas as novas sobre as que xira a actualidade eumesa. Por unha banda a falta de perspectivas para rehabilitar o mercado municipal da praza do Conde e pola outra a construción dun aparcadoiro subterráneo a carón do paseo marítimo.

Ambos proxectos parecen entrar en colisión e os praceiros levan as de perder. Na caso do mercado non existe a posibilidade de conseguir unha partida orzamentaria para acometer as obras que se cifran en 2,5 millóns de euros. As obras do aparcadoiro non serán inferiores aos 2 millóns e xa se dá por segura a construción.

Chama a atención que mentres non parece probábel conseguir recursos para a rehabiltación do mercado, o aparcadoiro xa o presentan como unha realidade. E aquí vense as prioridades do executivo eumés. Pouco importan os postos de traballo dos praceiros de Pontedeume e moi importantes son os intereses  que se agochan tras a construción dun aparcadoiro de cuxa explotación nada se sabe. 

Do mercado interesa botar definitivamente aos autónomos que nel traballan e deixar vía libre no futuro para ser ocupado por unha firma solvente que explote o negocio da alimentación á vez que manda ao paro a decenas de familias eumesas. Do aparcadoiro, unha vez construído con cartos públicos, deixar que unha empresa privada corra cos gastos e beneficios do mantemento. 

Esquilmar o sector público e favorecer a iniciativa privada parece ser a nova relixión do partido popular.

Un novo paso cara á destrución

A Xunta dá luz verde ao aparcadoiro que Portos de Galiza e Concello queren construír baixo o campo de deportes dun instituto público. E acorde cos tempos que corren -nos que todo vale- o goberno galego considera innecesaria a declaración de impacto ambiental para este proxecto. Un requisito que era obrigatorio e servía para poñer freo aos desmáns na construción, resulta ser agora papel mollado.

Os estudos de impacto ambiental sirven para regular as construcións e evitar os danos que poidan provocar tanto no medio ambiente como na alteración da paisaxe. As directrices de ordenación do territorio marcan as pautas que deben seguirse no caso de proxectos que afecten a concellos costeiros e con portos pesqueiros: 

O planeamento municipal dos concellos costeiros terá en conta a renovación da fachada litoral con criterios de calidade e integración co contorno. Neste contorno evitarase, na medida do posible e con carácter xeral, a localización de usos industriais e infraestruturais xeradores de impacto ou que non teñan a necesidade de localizarse xunto ao mar para garantir a súa viabilidade.

O planeamento urbanístico municipal configurará o contorno dos portos pesqueiros tradicionais como áreas de centralidade, identidade cultural e imaxe urbana.

O impacto paisaxístico que afectará á xa deprimida fachada marítima non será o único problema que acarree estre proxecto. Destruír un espazo público e educativo para construír un aparcadoiro atenta contra o máis elemental sentido común e denota unha vez máis que os gobernantes de Pontedeume teñen unha falsa noción do progreso, ao que chegan identificar co modernismo de rotondas e aparcadoiros tan en boga no últimos tempos.

A dificultade de materializar un proxecto como este situado en terreos gañados ao mar, xunto coa falta dun estudo de viabilidade económica son outras das eivas coas que nace este despropósito municipal. Pontedeume non se pode permitir seguir avanzando cará a destrución do seu ben máis prezado. Someterse aos ditados do sector empresarial por riba dos intereses cidadáns só pode traer máis penuria e impedir a real recuperación da nosa vila como un auténtico conxunto histórico e artístico, agora en proceso de demolición.

A gran regresión

Ignacio Ramonet 
Le monde diplomatique

Está claro que non existe, no seo da Unión Europea (UE), ningunha vontade política de plantarlle cara aos mercados e resolver a crise. Ata agora atribuír a lamentable actuación dos dirixentes europeos á súa desmesurada incompetencia. Pero esta explicación (xusta) non basta, sobre todo logo dos recentes ?golpes de estado financeiros? que puxeron fin, en Grecia e en Italia, a certa concepción da democracia. É obvio que non se trata só de mediocridade e de incompetencia, senón de complicidade activa cos mercados.

A que chamamos ?mercados?? A ese conxunto de bancos de investimento, compañías de seguros, fondos de pensión e fondos especulativos (hedge funds) que compran e venden esencialmente catro tipos de activos: divisas, accións, bonos dos Estados e produtos derivados.

Para ter unha idea da súa colosal forza basta comparar dúas cifras: cada ano, a economía real (empresas de bens e de servizos) crea, en todo o mundo, unha riqueza (PIB) estimada nuns 45 billóns (1) de euros. Mentres que, no mesmo tempo, a escala planetaria, na esfera financeira, os ?mercados? moven capitais por un valor de 3.450 billóns de euros. Ou sexa, setenta e cinco veces o que produce a economía real...

Consecuencia: ningunha economía nacional, por poderosa que sexa (Italia é a oitava economía mundial), pode resistir os asaltos dos mercados cando estes deciden atacala de forma coordinada, como o están facendo desde fai máis dun ano contra os países europeos despectivamente cualificados de PIIGS (porcos, en inglés): Portugal, Irlanda, Italia, Grecia e España.

O peor é que, contrariamente ao que podería pensarse, eses "mercados" non son unicamente forzas exóticas vindas dalgún horizonte afastado a agredir as nosas gentiles economías locais. Non. Na súa maioría, os "atacantes" son os nosos propios bancos europeos (eses mesmos que, co noso diñeiro, os Estados da UE salvaron en 2008). Para dicilo doutro xeito, non son só fondos estadounidenses, chineses, xaponeses ou árabes os que están atacando masivamente a algúns países da zona euro.

Trátase, esencialmente, dunha agresión desde dentro, vinda do interior. Dirixida polos propios bancos europeos, as compañías europeas de seguros, os fondos especulativos europeos, os fondos europeos de pensións, os establecementos financeiros europeos que administran os aforros dos europeos. Eles son quen posúen a parte principal da débeda soberana europea (2). E quen, para defender ?en teoría? os intereses dos seus clientes, especulan e fan aumentar os tipos de interese que pagan os Estados por endebedarse, ata levar a varios destes (Irlanda, Portugal, Grecia) ao bordo da quebra. Co consecuente castigo para os cidadáns que deben soportar as medidas de austeridade e os brutais axustes decididos polos gobernos europeos para acougar aos "mercados" voitres, ou sexa aos seus propios bancos...

Estes establecementos, polo demais, conseguen facilmente diñeiro do Banco Central Europeo ao 1,25% de interese, e préstanllo a países como, por exemplo, España ou Italia, ao 6,5%... De aí a importancia desmesurada e escandalosa das tres grandes axencias de cualificación (Fitch Ratings, Moody's e Standard&Poor's) pois da nota de confianza que atribúen a un país (3) depende o tipo de interese que pagará este por obter un crédito dos mercados. Canto máis baixa a nota, máis alto o tipo de interese.

Estas axencias non só adoitan equivocarse, en particular na súa opinión sobre as subprimes que deron orixe á crise actual, senón que, nun contexto como o de hoxe, representan un papel execrable e perverso. Como é obvio que todo plan de austeridade, de recortes e axustes no seo da zona euro traducirase nunha caída do índice de crecemento, as axencias de cualificación baséanse niso para degradar a nota do país. Consecuencia: este deberá dedicar máis diñeiro ao pago da súa débeda. Diñeiro que terá que obter recortando aínda máis os seus orzamentos. Co cal a actividade económica reducirase inevitablemente así como as perspectivas de crecemento. E entón, de novo, as axencias degradarán a súa nota...

Este infernal ciclo de "economía de guerra" explica por que a situación de Grecia foise degradando tan drasticamente a medida que o seu goberno multiplicaba os recortes e impuña unha férrea austeridade. De nada serviu o sacrificio dos cidadáns. A débeda de Grecia baixou ao nivel dos bonos lixo.

Dese modo os mercados obtiveron o que querían: que os seus propios representantes accedan directamente ao poder sen ter que someterse a eleccións. Tanto Lucas Papademos, primeiro ministro de Grecia, como Mario Monti, Presidente do Consello de Italia, son banqueiros. Os dous, dun xeito ou outra, traballaron para o banco estadounidense Goldman Sachs, especializado en colocar homes seus nos postos de poder (4). Ambos son así mesmo membros da Comisión Trilateral.

Estes tecnócratas deberán impor, custe o que custe socialmente, no marco dunha "democracia limitada", as medidas (máis privatizacións, máis recortes, máis sacrificios) que os mercados esixen. E que algúns dirixentes políticos non se atreveron a tomar por temor á impopularidade que iso supón.

A Unión Europea é o último territorio no mundo no que a brutalidade do capitalismo é ponderada por políticas de protección social. Iso que chamamos Estado de benestar. Os mercados xa non o toleran e quéreno demoler. Esa é a misión estratéxica dos tecnócratas que acceden ás rendas do goberno mercé a unha nova forma de toma de poder: o golpe de estado financeiro. Presentado ademais como compatible coa democracia...

É pouco probable que os tecnócratas desta "era post-política" consigan resolver a crise (se a súa solución fose técnica, xa se resolveu). Que pasará cando os cidadáns europeos constaten que os seus sacrificios son vans e que a recesión prolóngase? Que niveis de violencia alcanzará a protesta? Como se manterá a orde na economía, nas mentes e nas rúas? Establecerase unha tripla alianza entre o poder económico, o poder mediático e o poder militar? Converteranse as democracias europeas en "democracias autoritarias"?


(1) Un billón = un millón de millóns.

(2) En España, por exemplo, o 45% da débeda soberana posúeno os propios bancos españois, e os dous terzos do 55% restante, os detentan establecementos financeiros do resto da Unión Europea. O cal significa que o 77% da débeda española foi adquirida por europeos, e que só o 23% restante áchase en mans de establecementos estranxeiros á UE.

(3) A nota máis elevada é AAA, que, a finais de novembro pasado, só posuían no mundo algúns países: Alemaña, Australia, Austria, Canadá, Dinamarca, Francia, Finlandia, Países Baixos, Reino Unido, Suecia e Suíza. A nota de Estados Unidos foi degradada, en agosto pasado, a AA . A de España é actualmente AA-, idéntica á de Xapón e China.

(4) En Estados Unidos, Goldman Sachs xa conseguiu colocar, por exemplo, a Robert Rubin como Secretario do Tesouro do Presidente Clinton, e a Henry Paulson nesa mesma función no gabinete de George W. Bush. O novo presidente do Banco Central Europeo, Mario Draghi, foi tamén vicepresidente de Goldman Sachs para Europa de 2002 a 2005.