Capital francés, catalán e madrileño xestiona case as tres cuartas partes deste servizo en Galicia. A provincia de Lugo ten os prezos máis baratos de España e Pontevedra é a oitava provincia máis cara
 |
| Vertedura de augas residuais á ría de Pontedeume |
Galicia perdeu en pouco máis de 15 anos, desde principios dos noventa, o control real do abastecemento e saneamento da auga na maioría do seu territorio. Tres grandes multinacionais francesas que prestan estes servizos, Suez Environnement, Saur International e Vivendi, son accionistas de referencia de Aquagest, Gestagua e Aqualia, tres das catro multinacionais, xunto con ACS (propietaria de Urbaser), que controlan o 72% de todo a auga consumida en Galicia.
En menos de dúas décadas, preto dun centenar de concellos galegos optaron por privatizar en todo ou en parte a xestión da auga. Coa única excepción da Coruña, onde a firma municipal Emalcsa é aínda 100% propiedades do Concello, a totalidade das grandes urbes da comunidade teñen a auga en mans de terceiros.
En Ferrol, a sociedade Emafesa está participada por Urbaser, filial da potente ACS presidida por Florentino Pérez. Aquagest, integrada en Augas de Barcelona (Agbar), da que é accionista a gala Suez, controla a auga en Santiago, Ourense e Pontevedra, pero ademais xestiona este servizo noutros 60 concellos da comunidade.
Aqualia, filial de FCC, o grupo madrileño presidido polas irmás Koplowitz do que é socio a francesa Vivendi, é a dona e señora da auga en Vigo. E Gestagua, controlada polo xigante galo Saur International, ocúpase do saneamento en Lugo, Concello que por agora mantén o abastecemento, aínda que xa se expuxo privatizalo.
En total, a auga que consumen preto de dous millóns de galegos está en mans de multinacionais francesas, catalás ou madrileñas, mediante adxudicacións directas que implican concesións a 25, 30 e 40 anos; ou a través de fórmulas mixtas (participacións público-privadas). As grandes escusas para esta febre privatizadora foron a anorexia financeira dos concellos e a teórica «mellora de xestión» que achega a empresa privada.
A realidade é distinta. En España o 45% da poboación está abastecida por empresas públicas, algo máis do 32% por firmas privadas e o outro 22% con fórmulas mixtas. Nos últimos dous anos, coincidindo coa crise, o modelo de prestación público-privada creceu un 4%, segundo unha enquisa da Asociación Española de Abastecemento de Auga e Saneamento (AEAS).
O negocio do consumo de auga en fogares e industrias move ao ano preto de 5.000 millóns de euros, dos cales ao redor de 600 xéranse en Galicia. Traducido aos prezos finais que soportan os usuarios, este modelo de xestión privada tampouco mellorou. Galicia é a undécima comunidade coa auga máis cara, ou a sétima máis barata, segundo queira mirarse. O metro cúbico de auga págase a 1,17 euros, fronte aos 1,50 da media nacional. Pero a media é tramposa. Onde hai máis municipios coa auga en mans de terceiros, o prezo sobe.
Lugo, co abastecemento aínda non privatizado en gran parte do seu territorio, é a provincia coa auga máis barata de España (0,69 euros por metro cúbico). E A Coruña, onde a capital provincial optou por xestionar a auga desde o Concello, ten un prezo medio de 0,85. No lado contrario, Pontevedra, co servizo privatizado na maioría dos municipios, cobra a auga máis ou menos a 1,62 euros, moi por encima da media nacional. E Ourense, a segunda provincia máis privatizada dentro da comunidade, faino a 1,52.
Con todo, as maiores ameazas a medio prazo non están só no aumento do prezo pola presión destas multinacionais a medida que as infraestruturas envellezan. Tamén pasan polo control dos investimentos e, sobre todo, pola calidade do servizo, posta en dúbida desde organizacións nacionais e internacionais que defenden un consumo responsable e un maior abaratamento das tarifas para as capas sociais máis pobres.
- Autor:
- Miguel Á. Rodríguez
- La Voz de Galicia
